Thuốc tránh thai nội tiết là một phương pháp phổ biến giúp ngăn ngừa việc mang thai ngoài ý muốn. Các loại thuốc này hoạt động bằng cách thay đổi hormone trong cơ thể, từ đó ngăn cản sự rụng trứng và ngăn tinh trùng gặp trứng. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu các loại thuốc tránh thai nội tiết, cơ chế hoạt động của chúng và những lợi ích cũng như tác dụng phụ của từng loại.
1. Thuốc tránh thai nội tiết đơn thuần
Thuốc tránh thai nội tiết đơn thuần (progestin-only pills) là loại thuốc chỉ chứa một loại hormone duy nhất là progestin. Loại thuốc này thường được khuyến nghị cho những phụ nữ không thể sử dụng estrogen, chẳng hạn như phụ nữ đang cho con bú hoặc có tiền sử bệnh lý liên quan đến estrogen.
Cơ chế hoạt động: Thuốc nội tiết đơn thuần hoạt động chủ yếu bằng cách làm dày chất nhầy cổ tử cung, ngăn không cho tinh trùng đi vào tử cung và gặp trứng. Bên cạnh đó, nó cũng có thể ức chế sự rụng trứng trong một số trường hợp.
Lợi ích: Thuốc tránh thai nội tiết đơn thuần có thể sử dụng trong thời gian dài và ít gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Đặc biệt, nó không làm tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch sâu, một vấn đề mà một số loại thuốc tránh thai kết hợp có thể gặp phải.
Nhược điểm: Tuy nhiên, loại thuốc này cần được uống đúng giờ mỗi ngày để đạt hiệu quả tránh thai tối ưu. Việc quên uống thuốc có thể làm giảm hiệu quả của nó.
2. Thuốc tránh thai kết hợp (Estrogen và Progestin)
Thuốc tránh thai kết hợp chứa hai loại hormone là estrogen và progestin. Đây là loại thuốc tránh thai phổ biến nhất và có nhiều dạng bào chế như viên nén, miếng dán hoặc vòng tránh thai.
Cơ chế hoạt động: Thuốc tránh thai kết hợp hoạt động theo ba cơ chế chính: ngừng rụng trứng, làm dày chất nhầy cổ tử cung và thay đổi niêm mạc tử cung để ngăn cản việc trứng đã thụ tinh có thể làm tổ trong tử cung.
Lợi ích: Thuốc tránh thai kết hợp không chỉ giúp ngừa thai hiệu quả mà còn có tác dụng điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh và giảm nguy cơ ung thư buồng trứng, ung thư nội mạc tử cung. Bên cạnh đó, thuốc còn giúp giảm mụn trứng cá và cải thiện tình trạng da.
Nhược điểm: Thuốc này không phù hợp với phụ nữ có bệnh lý liên quan đến tim mạch, huyết áp cao, hay những người có nguy cơ bị huyết khối. Ngoài ra, những người hút thuốc lá hoặc trên 35 tuổi cũng cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
3. Miếng dán tránh thai
Miếng dán tránh thai là một hình thức tránh thai hiện đại, có chứa estrogen và progestin. Miếng dán này có thể được dán vào vùng da như bụng, mông, hoặc cánh tay.
Cơ chế hoạt động: Miếng dán sẽ giải phóng hormone vào cơ thể qua da, tương tự như thuốc tránh thai kết hợp. Nó giúp ngừng rụng trứng, thay đổi chất nhầy cổ tử cung và niêm mạc tử cung để ngăn cản việc mang thai.
Lợi ích: Miếng dán tránh thai dễ sử dụng, chỉ cần thay dán mỗi tuần một lần và có hiệu quả cao. Phương pháp này rất thích hợp cho những phụ nữ không muốn phải nhớ uống thuốc mỗi ngày.
Nhược điểm: Một số người có thể gặp phải tác dụng phụ như kích ứng da tại vùng dán, hoặc cảm giác buồn nôn trong những ngày đầu sử dụng. Miếng dán cũng không nên sử dụng đối với những người có vấn đề về tim mạch hoặc những người có nguy cơ cao mắc bệnh huyết khối.
4. Vòng tránh thai nội tiết (IUD)
Vòng tránh thai nội tiết (IUD) là một phương pháp tránh thai dài hạn, sử dụng một vòng nhỏ, có chứa hormone progestin để ngăn ngừa thai. Vòng này được đặt vào tử cung bởi bác sĩ hoặc nhân viên y tế có chuyên môn.
Cơ chế hoạt động: IUD giải phóng progestin từ từ vào tử cung, giúp làm đặc chất nhầy cổ tử cung và ngăn cản sự thụ tinh. Đồng thời, nó cũng có thể làm thay đổi niêm mạc tử cung để ngăn việc trứng đã thụ tinh làm tổ.
Lợi ích: IUD rất hiệu quả và có thể tồn tại trong tử cung từ 3 đến 5 năm. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những phụ nữ không muốn phải nghĩ đến việc uống thuốc hàng ngày hoặc lo lắng về các phương pháp tránh thai tạm thời.
Nhược điểm: Một số tác dụng phụ có thể gặp phải bao gồm chu kỳ kinh nguyệt không đều, đau bụng và khả năng tăng nguy cơ nhiễm trùng nếu không được chăm sóc đúng cách.
5. Thuốc tiêm tránh thai
Thuốc tiêm tránh thai chứa progestin, được tiêm trực tiếp vào cơ thể trong khoảng thời gian 3 tháng một lần.
Cơ chế hoạt động: Thuốc tiêm giúp ngừng rụng trứng và làm đặc chất nhầy cổ tử cung, từ đó ngăn ngừa việc thụ thai.
Lợi ích: Phương pháp tiêm tránh thai rất thuận tiện, không cần phải nhớ uống thuốc hàng ngày và có hiệu quả cao. Ngoài ra, thuốc tiêm còn giúp giảm đau bụng kinh và nguy cơ ung thư nội mạc tử cung.
Nhược điểm: Một số phụ nữ có thể gặp tác dụng phụ như thay đổi chu kỳ kinh nguyệt, tăng cân, hoặc giảm mật độ xương khi sử dụng trong thời gian dài.
Kết luận
Thuốc tránh thai nội tiết là một trong những phương pháp ngừa thai hiệu quả và tiện lợi, phù hợp với nhiều đối tượng phụ nữ. Tuy nhiên, để lựa chọn phương pháp tránh thai phù hợp, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo sức khỏe và hiệu quả sử dụng. Mỗi loại thuốc có những ưu điểm và hạn chế riêng, do đó, việc hiểu rõ về cơ chế hoạt động và tác dụng phụ sẽ giúp bạn có quyết định đúng đắn và an toàn nhất.
